Ms Keating: May 2010

Sunday, May 30, 2010

Go néirí an tadh libh leis na scrúdaithe go léir.

Adh mór libh.

Bainigí taitneamh as an samhradh

ó do mhúinteoir

Ms Keating

Saturday, May 22, 2010

Téip 2009 Ard teist

B'fhéidir go noibreoidh sé seo níos tapúla bainigí triall as.
http://www.4shared.com/dir/mOk_9p5-/lc_gaeilge_teip_2009.html

LC téip gaeilge 2009

Friday, May 21, 2010

3rd gaeilge 2010

5th gaeilge shs 21/05/2010

Tuesday, May 4, 2010

An bhean og 6th year student shs

An Bhean Óg

Le Máire Mhac an tSaoi
Achoimre

Tús obann cuirimid aithne uirthi
níl suim aici in obair tí níl am aici leabhar a léamh
í gléasta go deas

Cur síos uirthi

an-tanaí, tuirseach, in ísel bhrí
gaeilge ar eolas aici
ní raibh aon aithne / teagmháil aici le muintir na háite
níor chleacht sí caint leanbaíochta lena páistí
Gaol lena páistí
grá/ muinín acu aisti
níor chreid sí i nDia
nuair a bhí na leanaí ina luí thosaigh sí ag léamh, ag deisiú stocaí nó ag scríobh litreacha
Litreacha scríobh sí litreacha go rialta dá fear i mBéarla “cúramach liteartha”níor scríobh sí le 4 lá
A fear ag filleadh
d’fhillfeadh sé abhaile ag súil le gach rud glan, néata sa teach
Ag fágáil na trá d’ullmhaigh sí na páistí
ní raibh suim aici dul abhaile de bharr an méid oibre a bhí roimpi
Nóta éadóchais
déanann sí gach ar theastaigh óna fear céile
éadóchas ina croí
Tréithe an ghearrscéil
Ag cloí le hábhar an scéil
scéal bunaithe ar eachtra amháin
easpa barraíochta
Tús obann
3 charachtar os ár gcomhair láithreach
Modh instestíl faisnéiseach mionsonraí
Críoch fágtha faoi shamhlaíocht an léitheora
Ceacht / Téamaceacht / téama uilíochtuiscint ag an léitheoir ar an téamaréalachas ag baint leis

Na Carachtair

An Bhean Óg

An aithnid
ní fios a hainm
níor chreid sí i nDia
Saol simplí aici
grá dá páistí
obair tí le déanamh
gléasta go simplí
Saol uaigneach
ag scríobh litreacha chuig a fear céile
Go fisiciúilní bean láidir í
bhí sí tuirseach lagbhríoch, grástúileaspa féinmhuiníne
Gaol lena páistí
labhair sí Gaeilge leo
ní caint leanbaíochta a bhí ann
muinín acu aisti

Na Páistí

beirt pháiste, cailín 3 bliana agus buachaill níos óige
ina suí go moch ar maidin
cumas maith cainte ag an gcailín
ag foghlaim Gaeilge
ábalta snámh
muinín as a máthair
saol sona acu

An Fear céile

ag obair sa phríomhchathair
duine ‘intliúil ardaigeanta’
gluaisrothar aige
is maith leis ord agus eagar sa teach
a bhean an-dílis dó

Téamaí

máithreachas
an gaol idir máthair agus a páistí
saol na mban

Lig sin i gcathu 6th year student shs

Lig Sin i Gcathú

Achoimre gearr : short summary
Suíomh - Tosaíonn an scéal ag geata na hOllscoile
Buailimid le Máirtín Ó Mealóid – mac léinn
Cuirtear an Púca in aithne dúinn – Pádraic Puirséal, an Doirseoir
Tá an garraíodóir ar buile mar gheall ar an madra Bran

Faighimid eolas ar fhréamhacha na coimhlinte idir an Púca agus an garraíodóir.
Téann an díoltas agus an choimhlint siar go 1933
Cuirtear Monsignor de Bláca ós ár gcomhair
Léargas ar a cheapacháin
Tionchar an alcóil ar an Uachtarán
Máirtín in oifig an sparánaí
Cur síos fisiciúil ar an sparánaí

Teannas san oifig
Máirtín ag iarraidh an gháire a chur faoi smacht agus an sparánaí ag dul i bhfeirge

Coimhlint intuighte idir Máirtín agus a dheartháir

Tréithe an Úrscéil : traits of the biography
Sliocht as úrscéal é seo
An chéad chaibidil atá ann
Suite in ollscoil in Éirinn sna daicheadaí
Tugtar léargas dúinn ar pholaitíocht an Chogaidh Chathartha agus an dearg gráin a bhí idir dhreamanna ar an dá thaobh
Léargas ar an ngreim a bhí ag an Eaglais Chaitliceach agus an t-Easpag ar an Ollscoil
Greann
An chaint – caint díreach chun beocht a chur sa scéal

Íomhánna – cineál cartúin déanta de na carachtairmonsignór = druncaerpúca = ag caint le madrasparánaí = súil nimhneach
An madra – Bran agus plásóg na mbláth

Na Carachtair

Máirtín Ó Mealóid

Mac léinn nach raibh ag freastail go rialta ar an gcoláiste
Bhí féith an ghrinn aige
B’fhearr leis bheith sa teach tábhairne
Buartha faoina athair
Ag braith ar a sheic chun maireachtáil
Deartháir leis ina shagart

An Púca
Doirseoir an choláiste é
Bhí sé díoltasach
Gráin aige do na léinte gorma
Throid sé sa Chogadh Chathartha
Bhain sé úsáid as an madra chun ionsaí a dhéanamh ar an ngarraíodóir

An Monsignór de Bláca
Fear lách scothaosta
Siombal é de chumhacht na hEaglaise san ollscoil
Tugtha don ól
Bran an t-aon chara a bhí aige
Duine uaigneach é

An Sparánaí
Balor an leasainm a bhí aige
Bhuail stróc é agus bhí máchail ar a shúil
Fear ard cnámhach é
Chuir sé eagla ar dhaoine
Bhí cumhacht aige
Mac leis ina shagart

Téamaí
Saol na hollscoile
Polaitíocht an chogaidh chathartha
Caimiléireacht
Tionchar agus cumhacht na hEaglaise Caitlicí
Díoltas

Achoimre – Summary

Fóclóir of words at the end
Lá amháin bhí Mairtín Ó Mealóid (mac léinn) ag dul chun caint leis an sparanaí.
Bhuail sé le Padraic Puirséal (an Púca, an doirseoir.)
Bhí an Púca ag tabhairt cnámha do Bran (madra an Monsignor).
Bhí Bran ag tochailt i bplásóg na bláthanna.
Bhí áthas ar an Púca ach bhí an-fearg ar an ngarraíodóir.
Bhí easaontas idir an garraídóir agus an Púca.
Oíche amháin, i rith Cogadh na Saoirse bhí an Púca ag troid i gcoinne na Léinte Gorma.
Nuair a d’fhill sé ar an gcólaiste bhí an geata faoi ghlas.
Chaith sé clocha ag teach an garraídóir agus bhrís sé na fuinneoga.
Bhí cás cúirte ann agus níl cead aige anois dul in aice leis an garraídóir.
D’úsaid sé Bran chun díoltas a fháil.
Monsignor de Bláca ab ea ceannaire na hollscoile.
Fear an-leisciúil é, a chaith a chuid ama ag ól agus ag caint. Fuair sé an post trí thimpiste.
Bhí a intinn ag teip air.
Ansin, chuaigh Mairtín go dtí oifig an sparanaí.
Lig an runaí isteach é. Bean deas ciúin ab ea í.
Bhí sé ag lorg a seic scoláireachta.
Bhain stróc don sparanaí.
Bhí ceann dá shúile ag dul timpeall an tseomra i gconaí.
Bhí sé an-crosta le Mairtín.
Ní raibh Mairtín ag freastal ar an gcólaiste.
Bhí sé ag ól an t-am ar fad.
Istigh san oifig, smaoining sé ar scéal grinn agus thosaigh sé ag gaire.
Bhí an sparanaí ar buille.
D’inis sé an scéal do dhearthair Mairtín.
Bhí an-fearg ar Mairtín agus d’fhág sé an oifig.

mac léinn – University student
sparanaí - treasurer
an Púca – Nickname for Padraig
an doirseoir - doorman
ag tocailt i bplásóg na bláthanna - digging in the flowerbed
ngarraídóir – gardener
easontas – disagreement
Cogadh na Saoirse – War of Independence
i gcoinne – against
clocha – stone
cás cuirte – court case
D’úsaid sé – He used
díoltas – revenge
ceannaire – head of college
seic scoláireachta – grant cheque

Gealt 6th year student shs

GEALT
Leim gealt ar bhus a sé déag. Bhí éadaí codlata air agus shuigh sé in aice le fear a raibh mála aige.
Choinnigh an fear greim daingean ar a mhála agus rug an mháthair greim daingean ar a pháiste.
D'fhéach an páiste ar an ngealt agus thosaigh an ngealt ag gáire.
Ghlaoigh an tiománaí ar an mburáras ach toisc nach raibh an gealt i mbaol níor tháinig siadsan ná an bhriogáid doiteáin.
Ach tháinig na gardaí agus thaínig an tarm agus dochtúirí le veist cheangail.
Bhí na daoine ar an mbus trí chéile agus cuid acu déanach don obair.
Chuir an dochtúir an veist cheangail ar an ngealt agus bhí athas ar na daoine ar an mbus.

Téama
Tá eachtra greannmhar mar théama an dáin seo. Chomh maith leis sin tá áiféis an tsaoil mar théama ann.

Príomh-mhothúcháin
Greann
Eagla

Áthas
Faoiseamh

Jack 6th year student shs

JACK

· Cuimhníonn sí ar an bhfear óg a raibh sí ag rince leis fadó.
· Fear óg, láidir, croíúil agus mac feirmeora ba ea é.
· Is cuimhin léi a lámha thart uirthi agus iad ag rince.
· Fágfar feirm aige, pósfaidh sé agus tógfaidh sé clann ach ní bheidh sé go deo arís mar a bhí sé an oíche sin.
· Guíonn sí rath agus aoibhneas air mar b’é a rogha pháirtí an samhradh sin.
· Dán maoithneach, rómánsúil is ea an dán seo. Tá an file ag féachaint siar thar na blianta go dtí laethanta a hóige. Tá cuimhní deasa aici ar na laethanta sin.
· Thaitin Jack léi mar bhí sé dathúil, séimh agus neamhspleách.
· Bhí an am sin speisialta mar bhí siad sí féin agus Jack an-chairdiúil le chéile.
· An mothúchán is láidre sa dán seo ná cumha i ndiaidh na hóige (nostalgia). Is léir gur duine maoithneach (sentimental) í an file.

Nil aon ni 6th year student shs

Nil aon ni

Cad é príomh téama an dán seo?
Príomh téama an dán seo na grá an fhile dó áit dhúchais. Usáideann sé logainmeacha tríd an dán go léir. Is brea leis Dún na nGall agus an dúlra atá ann.
“Níl aon ní, aon ní a stór níos suaimhní na clapsholas smólaigh i gCaiseal na gCorr.”
Tá an file ag iarraidh a ghrá a mhealladh go Dún na nGall chun chonaí ann.
“Is da dtiocfá liom a ghrá”
Is léir an dán seo go bhfuil grá an file da áit dhúchais.
Tá Cathal ó Searcaigh ag caint lena leannán faoina áit dhúchais I nDún na nGall.
Iarrann sé air teacht leis go dtí an áit álainn ina bhfuil sé.
Deir sé leis go gcloisfeadh sé focail cheolmhar agus ceol bog taitneamhach dá dtiocfadh sé go dtí an áit sin.
Ach b’fhearr leis fanacht i mbrúchtbhaile gránna.

Ms Keating